Қарағайлы
"Қарағайлы"туристік бағыты
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтың атауы:
"Бұйратау" МҰТП.
Маршруттың атауы:
"Қарағайлы".
Маршруттың жіктелуі:
* қозғалыс түрі бойынша: аралас (автомобиль, жаяу жүргінші)
* әрекет ету уақыты бойынша: маусымдық
* ұйым нысаны бойынша: топтық және жеке.
Негізгі географиялық пункттердің атауы:
БӨП, Қарағайлы археология ескерткіші 7, Қарағайлы археология ескерткіші 2, Қарағайлы археология ескерткіші 3, Бес тас демалыс орны, Қарағайлы археология ескерткіші 1, Қарағайлы ауылы, Қос батыр археология ескерткіші.
Ұзындығы: 26.15 шақырым, ұзақтығы 3 сағат 50 минут, аялдамаларды ескере отырып.
Маршруттың жұмыс істеу мерзімдері:
мамырдың басы-қыркүйектің аяғы.
Топтағы адамдардың максималды саны:
Гидті қоса алғанда 20-24 адам (объектілерге барған кезде қауіпсіздікті сақтау мақсатында психологиялық жайлылық). Аптасына экскурсиялық топтардың лимиті-7-14 топтан, күніне 1-2 топтан аспайды.
Экскурсия маусымы ішіндегі әртүрлі кезеңдер бойынша рұқсат етілген рекреациялық жүктемелер:
Өрт қауіпті кезеңде маршрутқа жүктемені айына 2 топқа дейін азайту қажет.
Маршрутты экскурсоводсыз өту мүмкіндігі:
Рұқсат етіледі.
Маршрутты белгілеу:
Соқпақ бойында олардың көріну қашықтығында қозғалыс бағытының көрсеткіштері орнатылған. Бастапқы нүктеде маршруттың атауы, оның ұзындығы көрсетілген көрсеткіштер белгіленді, аншлагта маршруттың карта-сызбасы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға бару ережесі жазылған.
Киімге қойылатын талап:
Киім ауа-райына сәйкес келуі керек. Суық мезгілде киімнің қабаттасуы маңызды, ыстық уақытта-жеңіл, бірақ дененің ашық жерлерін қалдырмайтын киім. Бас киімдер міндетті болып табылады. Аяқ киім жабық, жеңіл және ыңғайлы, сырғанамайтын табаны (етік, кроссовка) болуы керек.
Соқпақтағы жүріп – тұрудың ерекше ережелері:
Бұл маршруттан шығуға, тарихи ескерткіштерге қол тигізбеуге, топтан қалмауға, сақтық шараларын сақтауға тыйым салынады-киімге кенелер түсуден сақ болыңыз, жыландардан сақ болыңыз, бейтаныс жидектерді жеуге болмайды.
Қауіпсіздік шаралары:
Әрбір турист маршруттан өтудің барлық жағдайларында өртке қарсы қауіпсіздікті және қауіпсіздік техникасын сақтауы тиіс. Өзіңізбен бірге жеке басын куәландыратын құжат, алғашқы медициналық көмек материалдары (алғашқы медициналық көмек қобдишасы) болу ұсынылады. Сондай-ақ, тамақ пен су қоры ұсынылады.
Маршруттың қысқаша сипаттамасы (баяндауы):
Мәдени-танымдық тұрғыдан «Қарағайлы» туристік бағыты туристер үшін үлкен қызығушылық тудырады. Бағыт "Ерейментау" филиалының аумағы бойынша күзет аймағында және Торғай ауылдық округінің аумағы бойынша өтеді, қозғалыс бағыты бойынша-радиалды. Туристік маршруттың қозғалысы солтүстік-батыс бағыттағы ауылдық жол бойындағы БӨП-тен басталады.
Маршрутта негізгі қарау объектілері - қола дәуіріндегі жерлеу орындары мен ескерткіштер; археология ескерткіші Қарағайлы 7, Қарағайлы 2,Қарағайлы 3, Қарағайлы 1, демалыс орны «Бес тас», Қарағайлы ауылы, Қос батыр археология ескерткіші орналасқан.
Тарихи контексте мәдени мұра үлгілерін қайта құру Қазақстан халқының дәстүрлі мәдениетін жандандыруға және көзбен байланыстыруға мүмкіндік береді . Археологиялық-этнографиялық кешендер, ежелгі қоныстар, қорымдар, ғибадат және астрономиялық құрылыстар, қыстаулардың қалдықтары, бірегей түркі тас мүсіндері…
Осы бағытты қазу кезінде биіктігі 90 см болатын баланың (7-13 жас) жерлеуі табылды, бас қаңқасы солтүстік-батыс бағытта жатыр, оң қолында пышақ ұстаған, сонымен қатар шам, жүген элементтері және т. б. табылды. Жерлеу кезеңі Исламға дейінгі 12-13 ғасырларға жатады. Жерлеу рәсімі шаманизм элементтерімен жасалды.
Қысқа демалу және тамақтану үшін "Бес тас" демалыс орнында фотосессияға арналған көркем жерде ағаш күрке орналасқан. Бағыт жібі Қарағайлы ауылы арқылы Қос батыр археология ескерткішіне дейін өтеді. Жол бойында біз Кедей өзені арқылы өтеміз, орыс тіліне аударғанда«Кедей, тапшы» дегенді білдіреді. Жергілікті тұрғындар жазда осы өзенге шомылып, балық аулайды. Мұнда тұқы, алабұға, шортан және басқа да балық түрлері бар. Өзен Құмай өзенінен бастау алады, ұзындығы 22 шақырым құрап әрі қарай Кедей өзеніне құяды. Тарихқа сәйкес, Керей руы Кедей өзеніне іргелес аумақта өмір сүрген.
Қос Батыр түркі кезеңінің ескерткіші "Екі батыр" дегенді білдіреді, тас тақтайшалардан жасалған жұп ғұрыптық қоршаулармен бейнеленген.
Түркі тайпасының басшысының құрметіне бір қоршауда тас мүсін ойылған. Қоршаулардың ішкі алаңы ұсақталған таспен толтырылған. Ескерткіштерде сол қолында қылыш ұстаған, оң қолында салттық ыдыс, мүмкін сумен, ұлттық батырлар бейнеленген. Кешен алыс түркі дәуірінде туған жерін қорғаған аңызға айналған батырларды еске алу үшін салынған.
Қос Батыр археологиялық кешені осы туристік бағыттың соңғы нүктесі болып табылады.
Маршрут бойынша және байқау (шолу)бойынша байқау объектілерінің қысқаша сипаттамасы :
Маршруттағы тексеру объектілері: Қарағайлы археология ескерткіші 7, Қарағайлы археология ескерткіші 2, Қарағайлы археология ескерткіші 3, Бес тас демалыс орны, Қарағайлы археология ескерткіші 1, Қарағайлы ауылы, Қос батыр археология ескерткіші. Маршруттың күрделі учаскелерінің қысқаша сипаттамасы:
маршрут өзінің күрделілігі бойынша қауіпті емес.
Мүмкін болатын табиғи құбылыстар және олар пайда болған кездегі топтың әрекеттері:
Жаңбыр, дауылды жел, дала өрттері.
Қатты жел мен жаңбыр кезінде үрейленбеңіз, қозғалысты уақытша тоқтатыңыз, топпен бірге болыңыз. Топтың жүру жолында өрт туындаған кезде жағдайды, сондай-ақ оттың қозғалыс бағытын жедел бағалау. Туристер үшін қауіп төнген жағдайда, қысқа уақыт ішінде қауіпсіз жерге барып, жану туралы "Бұйратау" ұлттық паркінің орман күзеті қызметіне немесе 101 телефон нөмеріне хабарласу керек.
«Қарағайлы» туристік бағыттың картасы
